Ekran bağımlılığı, küçük yaşlardan itibaren bile gözlenebilen tablet, televizyon veya telefonda geçirilen sürenin kontrol edilememesi ve ekrandan uzak kalındığında kişiye fiziksel veya ruhsal rahatsızlığa neden olmasıdır. Çocuklarda ekran bağımlılığı gözlemlendiği durumlarda ekran bağımlılığı dışında ek olarak çocuğun bilişsel, sosyal ve fiziksel becerilerinde de bazı problemler eşlik edebilir.
EKRAN BAĞIMLILIĞININ ZARARLARI NELERDİR?
Ekran bağımlılığı, çocukların beyin gelişimini, duygudurumlarını, dikkatlerini ve fiziksel yapılarını olumsuz etkileyebilir.
Ekran bağımlılığı olan çocuklarda;
-Dikkat sürelerinin azalması,
-Uyku rutininin değişmesi,
-Akademik başarıda düşüş,
-Depresyon,
-Dil-konuşma becerilerinde gerileme,
-Öfkesini kontrol etmekte güçlük,
-Aile veya arkadaşlık ilişkilerinde problem,
-Günlük işlerinde aksama,
-Yalan söyleme,
-Yaratıcılıkta azalma,
-Problem çözme becerilerinde olumsuz etkilenme,
-Kaygı bozukluğu gibi belirtiler gözlenebilmektedir.
EKRAN BAĞIMLILIĞINI NASIL ANLAYABİLİRİM?
Eğer çocuk geçen yıllara göre daha fazla ekranda zaman geçiriyorsa, oyun oynayamadığında hırçın oluyorsa, sosyal aktivitelere olan ilgisi azaldıysa, herhangi bir görevini sıklıkla aksatıyorsa, ekran olmadığında ne yapacağını bilemiyorsa ve elinden alındığında da aşırı tepkiler veriyorsa çocukta ekran bağımlılığı olabilir. Bu sebeple bir ruh sağlığı profesyonelinden destek alınabilir.
Öte yandan çocuklar gelişim dönemlerine uygun olarak ekran kullanımına yönlendirilmelidir. Araştırmalara göre ekran ile erken yaşta tanışan çocuğunun bağımlılık riski daha da artmaktadır. Fransız Psikiyatrist Serge Tisseron’un geliştirdiği 3-6-9-12 kuralı hem ebeveynlere hem de uzmanlara rehber olabilecek bir kaynaktır.
- 3 yaş öncesinde çocuk ekrana maruz kalmamalı,
- 6 yaşa kadar çocuğun kendine ait bir elektronik cihazı olmamalıdır.
- 9-12 yaş arasındaki çocukların internet kullanımlarını ebeveynleri kontrol etmelidir.
- 12 yaşından önce çocuğun sosyal medya hesabı olmamalıdır.
Uzman Psikolog
Serra Nimet ESENCAN