HİPERAKTİVİTESİ OLAN ÇOCUKLARA YAKLAŞIM
- Doğasına Müdahale Etmeyin: İlk kural bu çocukların doğasına müdahale edilmemesidir. Zarar vermediği müddetçe hareketliliğini kısıtlamayın.
- Duygusal Bağ Kurun: Her çocukla olduğu gibi Hiperaktivitesi olan çocukla duygusal bir bağ kurmak önemlidir. Anne ve babanın yanında özellikle öğretmenlerin bu çocuklarla duygusal bir bağ kurmaları hayati önem taşır. “Seni farklılıklarınla kabul ediyorum” mesajı veren her söz ve davranış önemlidir.
- Yorun: Ders dışında hareketli tüm işleri onlara yaptırabilirsiniz. Aslında iyi birer yardımcıdırlar. Hatta aktivitelerle yormaya çalışın.
- Disipline Önem Verin: Disiplin kurallarınızda, günlük işlerinizde, programınıza mutlaka sadık kalın. Tutarlı ve kararlı olun. Taviz tavizi doğurur.
- Dayaktan Kaçının: Çocuklar içinde fiziksel şiddete en çok maruz kalan grupların başında gelirler. Fiziksel ceza etkili olmadığı gibi bunun acısını kesin bir yerden, olmadı kendilerinden çıkarırlar.
- Doğrulara Odaklanın: En çok eleştirilen, uyarılan çocuklardır. Küçük övgülere çok ihtiyaç duyarlar. Çocuğun gün içinde sayısız defa sergilediği olumlu davranışlar vardır. Bu nedenle sergilediği olumlu davranışları mutlaka görün ve gerekirse küçük ödüller verin.
- Sakinleşmeyi Öğretin: Dikkat Eksikliği olan çocukların aksine Hiperaktivitesi olan çocukların sakinleşmeyi öğrenmeleri gerekir. Ailenin olumlu model olması, bazı nefes teknikleriyle sakinleşmeyi öğretmeleri oldukça yararlıdır.
- Şekerden Uzak Tutun: Özellikle Hiperaktivitesi olan çocuklar için şeker, şekerli gıdalar, çikolatalar, hazır besinler, asitli içecekler, şeker katkılı meyve suları onların dikkatine zarar vereceği gibi hareketliliklerini daha çok artıracaktır.
- Makul Yaptırımlar Uygulayın: Bu çocuklara verilecek en etkili yaptırım yöntemi bir yerde bir süre beklemesini istemektir. Ama siz gün boyunca oda cezası verirseniz ters teper. Okulda, teneffüste dışarı çıkmama cezasının verilmesi ders boyunca rahatsızlık yaratabilir.
- Fiziksel Müdahalelere Dikkat: Birine vurma, ısırma gibi davranışlar gösterdiğinde hemen müdahale edin ve güvenli bir ortamda sakinleşene kadar beklemesini sağlayın. Kızmak ve bağırmaktan çok daha etkili olduğunu göreceksiniz.
- Nasıl bir Öğretmen? Kesin kuralları olan, disiplinli, düzenli bir sınıf öğretmeni bu çocuklar için idealdir. Yanına mümkünse sakin bir çocuk verilmelidir.
- Öğretmenle İşbirliği Yapın: Hiperaktivite sorunu yaşayan çocukların öğretmenleriyle olan iletişimleri son derece önemlidir. Hatta tedavinin bir parçasıdır. Aile olarak öğretmenle mutlaka sağlıklı bir iletişim kurun.
- Eğlenmeyi Öğrenin: Etkinliklerin nasıl eğlendirici hale getirilebileceğini öğrenirseniz işiniz oldukça kolaylaşır.
- Öğrenme Stillerini Fark Edin: Çocuğun güçlü öğrenme yollarını bulun ve bu kanalları kullanın.
- Çalışma Ortamlarını Düzenleyin: Mümkünse masa başında çalışmasını sağlayın. Ortamda dikkati dağıtan öğeleri, eşyaları kaldırın. Mutlaka müzik dinlemek istiyorsa sözsüz (enstrümantal) klasik müzik dinlemesine izin verin. Müziğin sesi mümkün olduğunca kısık olsun.
- Okul Sorgusu Yapmayın: Okulda olup bitenler hakkında sürekli soru sormayın. O anlatmak isterse size anlatacaktır.
- Küçük Sınıflar: İmkânlarınız el veriyorsa öğrenci sayısı az olan sınıflarda okumasını sağlayın. Kalabalık sınıflarda bu çocukların derse konsantre olmaları neredeyse imkânsızdır.
- Özel Öğretmen: Çok çabuk sıkılan ve sürekli motivasyona ihtiyaç duyan öğrenciler için özel öğretmen son derece yararlıdır. Hiperaktivite hakkında bilgi sahibi olan ve farklı öğrenme yolları deneyen becerikli bir öğretmen bir günlük dersi bazen bir saatte öğretebilir.
- Mola Verin: Hiperaktivitesi olan çocuklar için en uygun ders süreleri 30–50 dakika olan çalışmalardır. İlk başlarda 20 dakikayla başlayıp zamanla artırabilirsiniz.
- Pencereden Uzak Tutun: Dışarıdaki hareketlilik onların her zaman dikkatini çeker ve dağıtır. Mümkünse sırtını pencereye dönmeli ya da perde kullanılmalıdır.
- Görsel Öğeleri Kullanın: Öğrenme gerektiren konularda ne kadar görsel materyal kullanırsanız o kadar etkili olacaktır. Önemli konu ya da bilgiler için kullanılan materyaller duvarda sürekli asılı kalabilir.
- Parçalara Ayırın: Öğrenme konularını küçük parçalara ayırın. Daha başarılı olduğunu göreceksiniz.
- Ödüllendirin: Öğrenme çabasının ödüllendirilmesi bilimsel olarak da kanıtlandığı üzere bilginin kalıcılığını sağlamaktadır.
- Uyarıcı İşaretler Kullanın: Dikkatinin dağıldığını düşündüğünüz ya da gördüğünüzde aranızda anlaştığınız bir işaret kullanın. Bu bir dokunma, söz ya da işaret olabilir. Dikkatini kontrol ettiğindeyse aynı şekilde bir uyaran ya da işaret vererek pekiştirin.
- Destek Alın: Bu çocuklarla yaşamak ciddi bir sabır ve anlayış gerektirir. Ses tonunuz sürekli yükseliyorsa, bazen dayanamayıp kötü sözler ediyor ya da fiziksel şiddete yöneliyorsanız mutlaka siz de destek alın. Siz iyi olursanız çocuklara iyi davranabilir onları sağlıklı yetiştirebilirsiniz.
DOĞRU YÖNLENDİRİLİRSE
Geleceğin İşadamları: İş bitirici olmaları, enerjik, aktif ve hızlı olmaları bakımından iyi yönlendirilirse çok başarılı işadamları olmaları kaçınılmazdır. Sevdikleri işte o kadar hızlı çalışırlar ki rakiplerinin onlara yetişmesi mümkün değildir.
Bilgisayar: Pek çoğu bilgisayarı mükemmel kullanır. Başarılı bir bilgisayar programcısı olmaları yüksek ihtimaldir. Dünyanın en meşhur arama motoru olan Google’ın iki kurucusundan biri olan Larry Page kendisinin “Hiperaktif bir öğrenci” olduğunu ifade etmiştir.
Spor: Ünlü sporcuların büyük bir kısmının özgeçmişine bakıldığında özellikle okul yıllarında hiperaktivitelerinin olduğunu göreceksiniz.
Yanlış: Eskiden yaramaz denilen çocuklara şimdi hiperaktif deniyor. Bu doktorların bir uydurmasıdır.
Doğru: Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite yaramazlığa indirgenemeyecek kalıtımsal ve gelişimsel bir bozukluktur.
NOTLAR:
Bu konuyla ilgili “Hiperaktivite : “Kıpır Kıpır” Çocuklar” ve hiperaktivite yazılarımızı da okumak isteyebilirsiniz.
Ayrıca dikkat eksikliği ve hiperaktivite konuları hakkında detaylı bilgi almak için tıklayınız.
Dikkat eksikliği hakkında hazırladığımız videolarımız için kanalımızı ziyaret edip abone olabilirsiniz: SAYGIN PSİKOLOJİ
Kaynak : Şimşek, R. “Dikkat Eksikliği Tedavisinde Yeni Yaklaşımlar”, 2014, İstanbul