Gecikmiş konuşma, çocuğun konuşmasının yaşından beklenilen düzeyden çok geri olması ya da konuşma gelişiminin çok yavaş olmasıdır.
Gecikmiş konuşmada 18 ay kritik noktadır. Bu dönemde çocuk motor, duygusal, sosyal, bilişsel ve oyun becerilerinde herhangi bir güçlük yaşamamasına rağmen bu ayda hiç konuşamıyorsa ve 24. ayında da söylediği kelimeler 50’nin altında kalıyorsa gecikmiş konuşma ya da dil konuşma ile ilgili bir bozukluğunun olup olmadığından şüphelenilmelidir. Burada önemli olan bir diğer noktada çocuk söylenilenleri anlayabilir ancak ifade etmede güçlük yaşar. Yani çocuk ailesiyle sözel olmayan bir iletişim kurabilir. Ona söylenilenleri anlar ve uygular. Ancak kendini ifade edemez.
Gecikmiş konuşmanın nedenleri; çocuğun yapısal birtakım farklılığın olması (yarık dudak/damak vs.), erken doğum, işitme kaybı, genetik faktörler, zekâ geriliği, otizm, yaygın gelişimsel bozukluklar, çocuğun çevresindeki uyaranların az olması, evde iki farklı dil kullanılması, baskıcı ebeveyn tutumları, aşırı teknolojik alet kullanımı olabilir. Bu belirtilerin yanı sıra çocukluk çağında görülen bazı ruhsal kökenli yaşadığı duygusal problemlerde gecikmiş konuşmaya neden olabilir.
GECİKMİŞ KONUŞMA BELİRTİLERİ
Gecikmiş konuşması olan çocuklarda;
-Hiç konuşmama,
-Kısıtlı sözcük dağarcıklarının olması,
-Zar zor anlaşılan birkaç sözcük kullanmaları,
-Jest ve mimiklerini fazla kullanmaları,
-İletişim kurmak istememe,
-İsteklerini öfke ile ifade etme,
-Dikkat sürelerinin daha kısa olması,
-Çevrelerine uyumda güçlük yaşama,
-Sanki dinlemiyormuş gibi davranma,
-Yutma, çiğneme ve salya akıtma gibi belirtiler gözlenebilir.
GECİKMİŞ KONUŞMA TEDAVİSİ
Gecikmiş konuşmada ilk olarak çocuğun fiziksel, nörolojik ve gelişimsel taramasının yapılması önemlidir. Gecikmiş konuşmaya sebep olan faktörler incelenmelidir. Bununla beraber çocuğun ihtiyacına uygun olarak koşullar değiştirilmeli ve aile ile iş birliği içinde olunmalıdır.
Uzman Psikolog
Serra Nimet ESENCAN