Disleksinin belirtilerinden bahsetmeden önce ‘Disleksi’nin ne olduğunu anlamamız gerekiyor.
Disleksi Nedir?
Disleksi, kendini okul öncesi dönemden başlayarak belli eden ancak kesin tanısı çocuk okumayı öğrendikten sonra konulan bir öğrenme güçlüğüdür. Genelde özgül öğrenme güçlüğü yerine de kullanılan bu kavram aslında çocuğun okuma, yazma ve hesaplama beceriyle ilgili yaşadığı zorlantıları tasvir etmek için kullanılmaktadır.
Aslında okuma ve yazmayı öğrenmek hiç de kolay değildir; çünkü birçok bilişsel işlevin bir arada yürümesi gerekir. Normal ya da normalüstü zekâya sahiptirler. Disleksili çocuklar okuma ve yazma öğrenirken, diğer insanlara göre daha fazla problem yaşarlar. Disleksi çocuğun öğrenme süreçleriyle alakalı göstermiş olduğu bir farklılıktır sadece. Klasik yöntem ve metotlardan uzak, özel bir takım teknik ve materyallerden yardım alarak her disleksili çocuğun okuma becerileri geliştirilebilir.
Daha İyi Anlamak İçin Bir Metafor
Bir futbol takımının her bir oyuncusunun farklı işlevleri vardır. Biri kaleci, biri savunmacı, diğeri golcü olabilir. Hiçbir oyuncu oyunun gerektirdiği tüm işlevlere tam olarak sahip olamaz.
Aynı şekilde herkesin beyin işleyişi de aynı olmak zorunda değildir. Çünkü beyindeki sinirler arasındaki bağlantılar herkeste farklıdır. Kişinin bir beceride usta olması diğer tüm becerilerde de usta olacağı anlamına gelmemektedir. Okuma ve yazma gibi etkinlikler de bu becerilere dahildir. İnsanların sahip olduğu genel beyin işlevleri hiç kimsede ‘tam’ değildir. Herkesin güçlü ve zayıf yönleri vardır.
Disleksinin ne olduğunu genel hatlarıyla anladığımıza göre gelelim disleksinin belirtilerine. disleksi belirtilerini sizlere yaş gruplarına göre anlatmak istiyorum.
Yaş gruplarımız; Okul öncesi, İlköğretim ve ortaöğretim şeklindedir.
Daha detaylı bilgi için “Disleksi Nedir” yazımıza da bakmak isteyebilirsiniz.
Diskleksinin iki çeşidi vardır: Edinsel disleksi ve gelişimsel disleksi. Bu makale öncelikli olarak gelişimsel disleksi ile ilgilidir, çocukluk döneminde başlayan disleksi buna örnektir. Edinsel disleksi ise travmatik beyin incinmesi veya inme gibi nörolojik hasardan ileri gelir. Edinsel disleksiye sahip insanlar, gelişimsel disleksiye sahip olanların gösterdiği bazı belirtileri sergileyebilir ancak daha farklı değerlendirme stratejileri ve tedavi yaklaşımları gerekmektedir.
Kaynak
Okul Öncesi (3-5 Yaş)
- Sesleri, kelimeleri, harfleri hatırlamada güçlük
- Alfabedeki ve kelimelerdeki harflerin verilen talimatları vs. sıralamalarını hatırlamada güçlük
- Okunuşu benzer olan kelimeleri karıştırma
- Kopyalama ve boyamada zayıflık
- Zayıf hafıza
- Ailede disleksi olması
- Bazı aktivitelerde yavaş tepki verme (harf kelime oyunları gibi)
İlköğretim (6-11 Yaş)
- Okula gitmede isteksizlik
- Kelimeleri, harfleri, sesleri öğrenmede güçlük
- Verilen talimatları takip etmede güçlük
- Kelimeleri harflere veya hecelere ayırmada güçlük
- Kelime ve ses bilgisinde zayıflık
- Okuma veya hecelemede güçlük
- Organize olamama
- Davranış bozuklukları
Ortaöğretim (12- 18 Yaş)
- Zamanı yetiştirememe
- Hatırlama ve organize olmada güçlük
- Sürekli bir asabiyet hali
- Okuldan kaçmak için çeşitli taktikler geliştirme
Yaş gruplarına göre belirtiler bu şekildedir.
Yazılı bir metni çözümlemekle (harf ve ses ilişkisini kurarak, kelimeleri doğru olarak okumak) ile ilgili olan disleksi, okuma faaliyetinin doğruluğu ve okumanın akıcılığı yetileri otomatik hale gelmediği zaman kendini gösteren bir durumdur. Dislektik çocuğun okuma güçlüğü belirtileri okuma yazma öğrenimi süreci ile başlar. Okuma yazma becerilerinin gelişimi için gerekli olan pek çok temel beceri vardır. Bu becerilerde gözlenen yetersizlikler, risk faktörü taşıyan bireylerin fark edilebilmesi için önemli ipucu niteliği taşımaktadır.
Dislektik bir çocuk harfleri tanımakta, harfleri seslendirmekte, bu becerileri otomatikleştirmekte ve hızlı bir şekilde çözümlemede zorlanır. Dislektik öğrencilerin sesli okumaları yaşlarına, okul düzeylerine ve aldıkları eğitime göre beklenenden daha yavaş ve yanlıştır.
Peki, Bu Aşamada Ne Yapılmalı?
Bu dezavantajları avantaja çevirmek mümkündür. Disleksi erken yaşlarda iyileşme gösterme oranı daha yüksek bir bozukluktur. Bu sebeple çocuğunuzun Disleksiye sahip olup olmadığını erken yaşlarında anlamak çok önemlidir. Yaş ilerledikçe Dislektik yapıya müdahale oranı o kadar zorlaşmaktadır. Disleksili çocuğun müdahale olmaksızın yetişkinlik düzeyine ulaşması sahip olduğu gerçek potansiyeli ortaya çıkaramadan belki de sahip olacağı nice başarılara ulaşamaması demektir. Dikkat Eksikliğiyle beraber görünme oranı oldukça yüksek olan Öğrenme Güçlükleri sadece okuma güçlüğü yani Disleksi olarak değil Diskalkuli (hesaplama, aritmetik ve sayısal işlemlerde yaşanan güçlük) ve Disgrafi (yazı yazmada yaşanan güçlük) şeklinde karşımıza çıkmaktadır.
Yukarıda da değindiğimiz gibi Disleksi hakkında detaylı bilgileri bahsi geçen sayfalardan edinmenizi sıklıkla tavsiye etmekteyiz.
Disleksinin çözümü hakkında da ufak bir açıklama yapmalıyız. Geçerliliği daha önce kanıtlanmış uygulamaları kullanarak Dislektik bir çocuğun yaşıtları gibi okuyup anlaması gayet olasıdır. Seanslarımızda kullandığımız yöntemlerin başında ‘PREP’ uygulaması gelmektedir. ‘PREP’ uygulaması Öğrenme Güçlüğü (Disleksi) için kullanılan uluslararası geçerlilikte bir uygulamadır. Prep Uygulaması hakkında detaylı bilgileri sitemizdeki PREP Uygulaması başlığından edinebilirsiniz.
Geç olmadan Disleksiden şüphelendiğiniz çocuğunuz için bir uzmana başvurun.