Bu haftaki yazımızda öğrenme güçlüklerinden biri olan disgrafiyayı inceleyeceğiz. Aslında disleksi kadar sık gözlenen genellikle de disleksiye eşlik eden bu öğrenme güçlüğü türü ebeveynler tarafından çok bilinmeyen ve okuma problemleri ifade edilirken araya sıkıştırılan bir bozukluktur. Disgrafiya çocuğun yazı yazarken sıklıkla hatalar yapması ve bu hataların farkında olmaması durumudur. Yapılan araştırmalar sonucunda bu bozukluğun tamamen beyinle bağlantılı olduğu ortaya çıkmıştır. Çocuğun disgrafiya tanısı alabilmesi için diğer öğrenme güçlüğü türlerinde de olduğu gibi okuma yazmayı öğrenmiş olması gerekir.
Disgrafiya tanısı almış çocukların okul öncesi dönemlerinde şekilleri ayırt etme, kalem tutma, bir şeyler çizme, boyama, makas tutma, sayıları, şekilleri ve harfleri kopya etme, ayakkabı bağcıklarını bağlama ve yap-bozun parçalarını birleştirme gibi bazı temel becerileri yerine getirmekte zorlandıkları ve bu kazanımları elde ederken problem yaşadıkları bilinmektedir.
Eğer çocuğunuzun okul öncesi dönemde yaşıtlarına göre bazı temel becerileri yerine getirmekte zorlandığını düşünüyorsanız birinci sınıfı beklemeden bir uzman görüşü alıp erken müdahalede bulunabilir ve birinci sınıf deneyiminin bir kabusa dönüşmesini engelleyebilirsiniz.
Disgrafiya öğrenme güçlüğü türüne sahip olan çocukların yazı çalışmalarına karşı isteksiz oldukları, yavaş yazı yazdıkları, harflerin yazılımını hatırlamakta güçlük çektikleri, benzeyen harflerin yazılımını karıştırdıkları, dikte çalışmalarına yetişemedikleri, tahtada yazanı kopya etmekte zorlandıkları, kelimeleri yazarken harf atladıkları ya da harf ekledikleri, satır sonlarında kelimeleri yanlış yerden böldükleri, kelimeleri parçalayarak yazdıkları, yazı yazarken harflerin büyüklük ve küçüklüğüne dikkat etmedikleri, kelimeler arasında boşluk bırakmadıkları ya da orantısız boşluk bıraktıkları, bilek ağrıları çektikleri ve harfleri ters yazdıkları gözlenir.
Yukarıda ifade ettiğimiz bu belirtilerin sadece birkaçıyla bile mücadele etmek çocuk için oldukça yıpratıcı bir süreçtir. Genellikle disleksi ile beraber gözlenen disgrafiya çocuğun okumasındaki gelişmeye paralel olarak gelişim gösterir. Disgrafisi olan çocuklar yazdıklarını anlamakta güçlük çekerler ve yazdıklarını okuyamazlar. Yazılı anlatımda tıpkı okuma gibi çocuğun akademik başarısında temel bir beceridir ve mutlaka bir uzmandan destek alarak geliştirilmelidir.
Çocuğunuz ders çalışmaya başlamadan önce ve molalarda el kaslarının rahatlamasını sağlayacak el sıkışma ya da elleri birbirine sürtme gibi egzersizler yapabilir, boş zamanlarınızda ince motor becerilerini destekleyecek oyunlar oynayabilir (kes-yapıştır etkinlikleri, oyun hamuru, mandal oyunları, maşayla yerden ponpon toplama vb.), labirent, kumda yazı yazma ve sırta şekil çizme gibi çalışmalardan faydalanabilirsiniz.
Disgrafiya tanısı almış çocuğa yazı yazması konusunda baskı yapmak, hatalarını yüzüne vurmak, başkalarıyla kıyaslamak ve onu eleştirmek yazı yazma becerisinin gelişimine katkı sağlamayacaktır. Yazı yazma becerilerini geliştirmek için saatlerce çocuğa yazı çalışması yaptırmak onu yazı çalışmalarından daha da soğutur. Oyun yoluyla öğretmeyi tercih etmek, hatalı yazımları hoşgörüyle karşılamak ve sabır göstermek bu bozuklukla mücadeleyi kolaylaştıracaktır.
Uzman Klinik Psikolog
Deniz KURT