Bazı çocuklar (7-8 yaşına kadar) başkalarına ait olan eşyaları izinsiz alıp kullanabilmektedir. Bu davranış sık sık tekrarlanmadığı halde 8 yaşına kadar bir davranım bozukluğu olarak değerlendirilmez. Çünkü bu yaş gurubu çocuklarında ”Sahiplik” yani ”Mülkiyet” duygusu henüz tam olarak gelişmemiştir. Ancak çocuk ilkokul çağına gelmişse ve sıklıkla başkalarına ait olan eşyaları izinsiz ve gizlice alıyorsa bu durum çocuğunuzda davranım bozukluğu olduğunu gösterir.
Çalma davranışının nedenlerini ararken çocuğun yaşı, bilişsel gelişimi, neyi çaldığı ve bununla hangi ihtiyacını karşıladığını göz önünde bulundurmalıyız. Bireyin bir başkasına ait olan bir şeyi izin almaksızın alma davranışına çalma denir.
Çocuklarda çalma davranışı bilişsel gelişim dönemlerine göre ele alınır. İlk çocukluk yıllarında (3-4 yaş) görülen çalma davranışının nedeni çocuktaki toparlama eğilimidir. Çünkü çocuk bu yaşta hâlâ mülkiyet kavramını kazanmamıştır. Anaokulu döneminde ise henüz çocuk benmerkezciliğine sahip olduklarından her şey benim için ve bana hizmet ediyor anlayışıyla davranırlar. Bu yüzden bu yaşlardaki izinsiz almalara da bilinçli bir çalma diyemeyiz. 7 yaşından sonra ise çocuk artık bana ait, bana ait değil kavramını kazanır. Yani bu yaştan sonra çalma davranışı uyum ve davranış bozukluğu olarak ele alınır.
8 yaş ve sonrasında gözlenen çalma davranışlarının altında yatan nedenlere baktığımızda; ebeveyn tutumları, kıskançlık, rekabet, sevgisizlik, ilgisizlik, değersizlik ve özgüven eksikliği gibi etkenlerle karşılaşırız.
Çocuğa karşı katı ve aşırı disiplinli davranmak, onu başkalarıyla kıyaslamak, paraya aşırı değer vermek, hatalı davranışları maddiyatla cezalandırmak, parayı çocuğa karşı bir tehdit olarak kullanmak, çocuğun ihtiyaçlarının karşılanmaması ve önceki çalma davranışlarının farkında olmadan pekiştirilmesi gibi ebeveyn tutumları çalma davranışının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.
Çalma davranışı, çocuğun ebeveynleriyle hesaplaşmasının bir yolu olabilir. Depresyon, yeni doğan kardeşe duyulan kıskançlık veya öfkenin çocukta yarattığı stresin göstergesi olabilir. Örn; eşine kızan bir annenin çocuğa bağırması çocukta bu davranışı tetikleyebilir.
Uzman Klinik Psikolog Deniz KURT