Boşanma hem ebeveynler hem de çocuklar için zorlu bir süreçtir. Ancak çocukların bu süreçten nasıl etkileneceği çocuktan çocuğa değişmektedir. Çocuklar, kendilerini suçlayabilirler. Yalnız ve mutsuz hissedebilirler.
Çocuğun yaşı burada önemli bir faktördür. Okul öncesi dönemde olan çocuklar boşanmaya karşı daha hassas olabilmektedirler. Bir ebeveyninin evden ayrılması, diğer ebeveyninde evden ayrılması konusunda kaygı yaşamasına neden olabilir.
Çocuklar Boşanma Kararına Nasıl Tepkiler Verebilir?
-Huzursuzluk,
-Bebeksi konuşma,
-Parmak emme,
-Akran zorbalığı,
-Kaygı düzeyinde artış,
-Öfke,
-Akademik başarıda düşüş,
-Mastürbasyon,
-Arkadaş ilişkilerinde bozulma,
-Okuldan kaçma,
-Okul fobisi,
-İçe kapanma,
-Ebeveynine bağlılık,
-Suç işleme,
-Uykuda problemler gibi davranışlar gözlenebilir.
Boşanma Kararı Nasıl Açıklanmalıdır?
Boşanma kararı kesinleştiği ve mümkünse çocuğun iki ebeveyninin de olduğu zaman açıklanmalıdır. Kısa ve net cümleler kullanılmalıdır. Bu verilen kararın ortak olduğu belirtilmelidir. Karı-kocalık rollerinin bittiği üzerinde durulmalıdır. Çocuğun yaşına uygun içerik olması atlanmamalıdır. Bununla beraber çocuk için belirsizlik olabilecek konuların hepsi konuşulmalıdır. Ayrıca konuşma esnasında göz teması önemlidir.
Çocuğun aldığı haberi sindirmesi önemlidir. Bu yüzden çocuğa ne anladığı sorulabilir. Öte yandan haberi verir vermez evi ayırmak yerine çocuğun yeni düzeni hakkında bilgi verip durumu sindirmesi belenmelidir.
ÇOCUKLUKTA KAYIP ve YAS DÖNEMİ
Kayıp yaşayan çocukların doğru bilgilendirilmesi çok önemlidir. Bu nedenle çocukların gelişim düzeyi dikkate alınmalıdır.
5 yaşından küçük çocuklarda, somut düşünce hakimdir. Ölümü anlamlandırmakta zorluk yaşarlar. “Uyudu”, “Yola çıktı” gibi açıklamalar çocuğun daha da fazla kafa karışıklığı yaşamasına neden olur. Çünkü çocuk soyut kavramlar aracılığıyla düşünmez. Çocuğa çevresindeki canlılardan (bitki, ağaç vb.) örnek verilerek anlatılabilir.
5 ila 10 yaş arası çocuklarda da somut düşünce hakimidir. Ancak bu dönemde ölümü geri dönüşü olmayan bir olay olarak algılayabilirler. Bu dönemde de çocuklara ölümü anlatırken verilen somut örnekler işlevsel olacaktır.
10 yaş sonrası çocuklarda ise soyut düşünce başlamıştır. Bu dönemde çocuk kaybın geri dönmeyeceğini bilir. Ayrıca çocuk geri kalan hayatında da değişiklikler olacağını bilir.
Çocuklar yas tutabilirler. Ancak her çocuk yas döneminde birbirinden farklı tepkiler verebilir. Genellikle çocuklar hiçbir şey olmamış gibi ya da aşırı tepki verme arasında gitmektedir.
Çocuğun yas dönemindeyken gözlenebilecek davranışlar ise;
-Uyku problemleri,
-Yeme düzeninde değişiklikler,
-Arkadaş ilişkilerinde geri çekilme,
-Ölmüş kişiyi taklit etme,
-Akademik başarıda düşüş,
-Değişken ruh hali,
-Alt ıslatma,
-Bebeksi konuşma,
-Yalnız kalma korkusu,
-Ölmüş olan kişinin yanına gitme isteğinin tekrarlanması gibi belirtiler gözlenebilir. Bununla beraber belirtilerin uzun süre devam etmesi halinde destek alınabilir. Çocuğun gelişimsel dönemine uygun olarak yas tutması sağlanabilir.
Uzman Psikolog
Serra Nimet ESENCAN