Aile ve Evlilik Terapisi
Aile ve Evlilik Terapisinin Amaçları
“Aile terapisinde tüm aile ve terapist bir kayıkta ve kürekler terapistin elindedir” Minuchin Aile terapisi, aile üyeleri arasındaki anlaşmazlıkların, çatışmaların bir uzman gözetiminde çözümlendiği ve öncesinde de hazırlandığı bir süreçtir.
Aile ve evlilik terapisi nde grup üyeleri aile fertleridir. Bu üye 5 yaşındaki bir çocuk, yakın bir akraba ya da aileye çok yakın olan bir bakıcı bile olabilir. Önemli olan çekirdek ailedir ama aile ile sürekli iletişim ve etkileşim halinde olan bireylerin de (anneanne, babaanne, teyze vs) aile terapisinde bulunması istenebilir. Terapist aileyi bir bütün olarak kabul eder ve aileye bütüncül yaklaşır. Aile tüm olarak ele alınır. Sorun aile ile birlikte çözülür. Tüm fertlerin terapi ortamında bulunması sağaltımın ve çözümün sağlanabilmesi için gerekli olan şartlardan birisidir.
Aile terapisinde üyelerin ortak bir geçmişi ve hali hazırda kurulu olan bir iletişim örüntüleri yani dengeleri mevcuttur. Ayrıca danışma sonrası yine yüz yüze gelecekleri ve sürekli iletişim halinde bulunabilecekleri bir ortamdadırlar. Etkileşimleri süreklidir. Bu durum bazı üyelerin grupta kendini geri çekmesine neden olabilir. Grup bilinci yani takım olmak önemlidir. Üyeler sorumluluklarını yerine getirmelidir. Danışma ortamında randevu verilen saatte bulunma, birbirlerini dinleme, göz iletişimi kurarak birbirlerine hitap etme, gizlilik ilkesine uyma (Terapide gizlilik esastır sadece danışma ortamında tüm üyeler ve terapistle birlikteyken sorunların paylaşılması), terapi ortamında birbirleriyle açık ve dürüst bir iletişim içerisinde olmaları gibi.
Terapi süresince aile üyelerinin de bir takım ödevleri olacaktır. Örneğin, herhangi bir seans sonunda terapist tarafından üyelere bir sonraki seansa kadar yapmaları gereken ödevler verilebilir. Aile üyelerinin bu sorumluluklarını yerine getirmemeleri terapinin yararlı olamamasına neden olur. Terapist yönlendiricidir. Bu anlamda ortaya konmamış sorunlara (bitirilmemiş işler) değinir.
Terapinin amacı aile üyelerinin davranışlarını daha olumlu kılmak, üyeler arasındaki iletişimi geliştirmek ve sorunlara kalıcı çözümler bulmak olduğu için, terapist bir takım teknikler kullanır. Terapist, “Hasta ailedir” der. Bireylerin gösterdiği belirtiler önemli değildir. Aile bireyleri arasındaki Örneğin ilişkileri ele alır. Bu tavır semptomatik davranışın ortadan kalkmasına kadar sürer. Sürekli kavga eden, ev içi kurallara uymayan, anne baba sözünü dinlemeyen bir çocuğu düşünecek olursak burada sorun sadece çocukta değil aile içi dinamiklerde saklıdır. Çözüm de aile ile birlikte ele alınır.
Özellikle ülkemizde üniversite sınavlarının önemi yüksek olduğu için sınava hazırlanma sürecinde ortaya çıkan birçok konu da aile terapisi içinde yer alır ve çözümlenebilir. Aile üyeleri arasında daha fazla yakınlaşma, işbirliği ve duygusal paylaşım sağlanmış ise terapi amacına ulaşmış sayılır. Kısaca ailedeki ilişkileri değiştirerek uyum elde etme çabası da diyebiliriz ve doyurucu sonuçlar almak mümkündür. Sağlıklı ve işlevsel aile problem yaşamayan değil problemlerini çözebilen ailedir.
Aile Terapisinin Amaçları
Temel amaçlar şunlardır;
- Kişiler arası ilişkilerin ışığında kaygı ve çatışmaların giderilmesi,
- Etkili iletişimin kurulması ve kullanılması,
- Algının-iç görünün artırılması ve diğer duygusal gerilimler için aile üyeleri ile işbirliği kurulması,
- İç ve dış krizlere karşı ailenin dayanıklılığını artırmak,
- Problem çözebilme yeteneği, becerisi ve yolları göstermek,
- Nesiller ve cinsler arası ilişkilerin artırılması, düzeltilmesi,
- Aileni değerlerine ve sağlığa doğru yönlendirilmeleri,
Terapinin karakteristik noktaları şunlardır; Semptomları ile birey, geniş bir sisteme aittir. Yani kişi birey olarak değil ailenin bir üyesi olarak ele alınır. Tedavi modelinin sonucuna bakmaksızın, geniş sistem aile, bireyin biyolojisini tespit etmede tanısal odaktır. (yani aile üyelerinde psikogenetik etkiler nelerdir?) Tedavi planı tüm aile isteminin yapısını değiştirmeli ve davranışları düzeltebilmelidir. Aile terapisi ne zaman gerekir? Gerekli olduğu durumları 3 madde altında toplayabiliriz:
- Tedavi/Destek/Sağaltım için gönderilen birey, aile ile aynı evde yaşıyorsa veya aile ile ilişkileri devam ediyorsa,
- Var olan veya ortaya çıkan sorunlar aile sistemini etkiliyorsa,
- Hasta/Danışan ve terapist birlikte buna karar verirlerse, yani aile terapisini hep beraber kabul ettiklerinde.
Aile ve Evlilik Terapisinin Özellikleri Nelerdir?
Aile ve evlilik terapisi problemlere, aile üyelerinin bireysel problemleri olarak değil, sistemin problemi olarak bakar. Tedavide ailenin tek üyesi irdelense de tedavinin odak noktası aile sistemidir. Terapinin hedefi aile içindeki bireyin değişimini değil daha çok ailenin yapısını ve aile içindeki bireylerin birbirleriyle iletişim biçimlerini değiştirmektir. Bu terapinin uygulama alanları, davranış bozukluğu gösteren kişilerdir. Ancak bireysel terapi ile farkları vardır. Bireysel terapi hasta ile terapistin etkileşimini önemser, hasta ile sosyal çevresi arasındaki etkileşime aldırmaz, bireysel terapinin odak noktaları, iç görü, hastanın geçmişi iken, aile terapisinde odak noktaları, aile içi etkileşim, güç noktaları ve çatışmaların hedefidir.
Aile ve Evlilik Terapisinde Yaklaşımlar
Günümüzde bu konuda 3 büyük yaklaşımdan bahsedebiliriz;
- Psikodinamik yaklaşım
- İletişimsel yaklaşım
- Yapısal yaklaşım
Psikodinamik Yaklaşım
Aile üyelerinin her birinin psikolojik yapısı ile ilgilenir. Her aile üyesinin kendisi ve ailenin diğer üyeleri hakkında iç görü ve anlayış kazanmasıyla sorunların giderileceğine inanır.
İletişimsel yaklaşımda ise, aile terapistleri, karşılıklı etkileşimin nasıl olduğu üzerine odaklanırlar. Tezleri, bütün davranışların iletişimseldir ve de bu iletişim dilinde yönetme, otorite kurma ve karşılıklı ilişkinin varlığı şeklindedir. Onlara göre insan ilişkileri satranca benzer, kurallar vardır, kurallar hareketin düzenleyicisidir. Aileyi de bu bağlamda irdelerler.
Yapısal yaklaşımda, aile içindeki etkileşimin nerede olduğu üzerinde durulur. Yani, aile sisteminin sunduğu dinamiklere ve bu sistem içinde yer alan elementlere dikkat çekilir. İki çocuk ve bir ebeveynden oluşan bir ailede ebeveynlerin alt sistemi ve çocukların alt sistemleri arasında bir sınır vardır.
Aile ve Evlilik Terapisi Aşamaları
İlk seans: İlk seans en önemli seanstır. Terapist veya danışman terapinin amacını, katılan üyelerin (ana-baba ve gerekirse çocuklar) sorumluluklarını, (birbirlerini dinleme-göz iletişimi kurarak birbirlerine hitap etmeleri gibi) belirtir. Bu seansta grup bilinci üzerinde durulur. Grup süresince üyeler birbirleriyle açık ve dürüst bir iletişim içerisinde olmalı, sorunlara odaklanmalı, birbirlerini suçlamaktan kaçınmalıdırlar. Haklılık mücadelesine girmemeleri gerekir. Aile terapisine eşlerin beraber katılması önerilir, seansların sıklığı sorunların içeriğine göre değişebilir. Terapide gizlilik esastır. Diğer bir deyişle terapist aile üyelerinden biri ile yapacağı görüşmeyi o üyenin izni olmadıkça diğerleri ile paylaşamaz.
Terapinin amacı: Aile üyelerinin davranışlarını daha olumlu ve yapıcı hale getirmek, üyeler arasındaki iletişimi geliştirmek ve sorunlara kalıcı çözümler bulmak olduğu için, terapist bir takım teknikler kullanır. Terapi süresince aile üyelerinin de bir takım ödevleri olacaktır. Örneğin, herhangi bir seans sonunda terapist tarafından üyelere bir sonraki seansa kadar yapmaları gereken ödevler verilebilir.
Terapistin en önemli işlevlerinden biri de duygusal boşalımı sağlaması ve üyeler arasında var ise “bitirilmemiş işleri” gündeme getirmesidir. Aile üyelerinin birbirlerine karşı olan olumsuz tutum ve duygularını ifade etmeleri, birbirlerine karşı anlayış geliştirmelerine de yardımcı olur. Aile üyeleri arasında daha fazla yakınlaşma, işbirliği ve duygusal paylaşım sağlanmış ise terapi amacına ulaşmış sayılır. Unutmayınız ki mutluluk için standart reçeteler yoktur ve her ailenin huzurlu bir yaşam için ihtiyaç duyduğu etkenler farklıdır.
NOT: Evlilik konusuyla ilgili olarak Evlilik Nedir başlıklı yazımızı da okumanızı tavsiye ediyoruz. Çift veya evlilik terapisi almak istiyorsanız Saygın Psikoloji İstanbul / Bakırköy ofisimize müracaat edebilirsiniz.
SIK SORULAN SORULAR
Evlilik terapisi, ilişki terapisi, çift terapisi, aile terapisi aynı kavramlar mıdır?
Ortak konu ilişki olmakla birlikte evlilik terapisine ailenin diğer bireyleri de katıldığı için evli olmayan çiftler için olan ilişki terapisinden kısmen farklıdır. Çift terapisi aile ve ilişki terapileri için de kullanılmaktadır.
Aile/evlilik terapisi ne kadar sürer?
Her terapi türünde olduğu gibi aile/evlilik terapisinin süresi de seans gündeminin içeriğine göre değişmektedir. İlk seanslarda gündemin ne olduğu iyice anlaşılmaya çalışılmaktadır. Gündem ve sorunun ne olduğunu net bir şekilde anlayan terapist artık danışana ya da danışanlara terapi sürecinin tahmini olarak ne kadar süreceği hakkında bilgi paylaşabilir.
Aile / evlilik terapisine kimler gidebilir?
Aile/Evlilik terapisine herkes gidebilir. Ailesi ya da evliliği hakkında konuşmak, danışmak ya da çözüm aramak isteyen herkes gidebilir. Aile/Evlilik terapisine anne rolüyle de baba rolüyle de abi, abla, kardeş rolüyle de başvuru yapabilirsiniz.
Evlilik terapisi işe yarıyor mu?
Evlilik terapisi çiftlerin hem kendilerini hem de birlikteliklerini değerlendirdikleri kompleks bir süreçtir. Evlilik terapisinde bireyler genellikle sürecin sonunda kendileri hakkında, birlikte oldukları kişi hakkında ve ilişkileri hakkında daha önceden edinmedik farkındalıklarını edinerek ayrılırlar. Bu yüzden EVET evlilik terapisi işe yarayan bir terapi türüdür.
Evlilik terapisine ne zaman gidilmeli?
Evlilik terapisine gitmenin bir zamanı yoktur. Evlilik terapisine evlenmeyi düşünen çiftler de evliliklerinin 60.yılını kutlayan çiftler de gidebilirler. Genel olarak yaşadığınız problemler küçük de olsa, kendi aranızda çözemiyorsanız, ufacık problemlerde dahi günlerce aranızı düzeltmiyorsanız, kendi aranızda sağlıklı bir şekilde tartışamıyorsanız. Tartışmaları karşı tarafın kişiliğine zarar vermeden ve saldırgan tavırlar göstermeden bitiremiyorsanız çok geçmeden bir evlilik terapisine gitmenizi tavsiye edebiliriz. Ayrıca evliliğiniz sizi mutsuz eden ana konuysa evlilik terapisi başvurmanız gereken bir destek türüdür diyebiliriz. Ek olarak; bireyler evlilik gibi kutsal bir kuruma giriş yapmadan evvel birbirlerini tamamen tanımak isterler ve daha evlenmeden evlilik terapisine gitmeyi tercih ederlerse bu onlar için evlilik kurumuna sağlam adımlarla girmek anlamına gelecektir.
Çift terapisinde ne yapılır?
Çift terapisinde; terapiye başvuru yapan bireylerin neden başvuru yaptıkları detaylıca öğrenildikten sonra tarafların istekleri ve terapistin yönlendirmeleri doğrultusunda bir seans planı oluşturuluyor. Ardından tarafların gündeme getirdikleri konular tek tek detaylıca incelenmeye başlanıyor. Bireylerin ihtiyaç duydukları ölçüde seans süreci devam ediyor. Bireyler istedikleri konuları gündeme getirmekte özgürlerdir. Terapistin de yönlendirmeleriyle beraber süreç sağlıklı bir şekilde devam eder. Yeterli ilerleme kaydedildiği bireyler ve terapist tarafından ortak bir karara varıldığında ise terapi süreci sonlandırılmış oluyor.
Çift terapisi iyi gelir mi?
Bireyler hayatlarında sorun olarak gördükleri konuları çözmek isterler. Çiftler de aralarında sorun olarak gördükleri konuyu çözüme kavuşturmak için çift terapisi desteği almaya karar verebilirler. Destek almaya karar verip sürece işbirlikçi ve düzenli bir şekilde katılım gösteren çiftlerin güzel sonuçlar almaması içten bile değildir. Terapiye bu şekilde yaklaşan çiftlerin arasında mutlaka bir gelişim ya da iyileşme süreci yaşanır. Ancak şuna değinmeden geçmemek gerekiyor. Çift terapisinin olumlu seyretmesi için gerek terapistin yetkinliği gerek doğru terapi ekolünün kullanılması gerekse çiftlerin değişim ve gelişime ne kadar açık oldukları belirleyici olmaktadır. Bu sebeple çift terapisi almak isteyen çiftlerin öncelikle kendilerinin hazır olmaları ve ardından destek alacakları uzmanı dikkatlice belirlemeleri gerekmektedir. Aksi takdirde gelişim görmek oldukça zorlaşacaktır.
Çift terapisine neden gidilir?
Birey hayatının gidişatından memnun değilse ve bu memnuniyetsizliğe içerisinde bulunduğu ilişki (evlilik, sevgililik) neden oluyorsa Çift terapisi almak en doğru seçenektir. Ayrıca daha sayılamayacak çok nedenden ötürü çift terapisi alınabilir. Bunların bazıları;
• Evlilik içerisinde gerekli sınırların çizilememesi,
• Bireylerin öfke kontörlü sağlayamaması,
• Eşler arasındaki kurulamayan iletişim,
• Ailelerin müdahaleleri,
• Tarafların eş olarak üzerlerine düşenleri yapmamaları,
• Sevgi, şefkat, ilgi-alakanın azalması,
• Aldatma, sadakatsizlik,
• Sıkça büyük kavgaların yaşanması,
• Cinsel sorunlar
Çift terapisi nasıl olmalı?
Çift terapisi öncelikle her iki tarafında rızasıyla olmalıdır. Rıza olmaksızın terapi yapılamamaktadır. Ardından tarafların iş birliğine açık olmaları gerekmektedir. Sürecin sancılı ve zor geçebilecek olmasına hazırlıklı olmaları gerekmektedir. Hiçbir terapi süreci mutlu, huzurlu ya da sorunsuz geçecektir gibi bir kalıp söz konusu değildir. Çiftlerin bu sürece baştan hazır olmaları gerekmektedir. En önemli konulardan birisi de düzenli katılım göstermektir. Çift terapisi, içerisinde birçok farklı alanı aynı anda çalışılması gerekliliğini barındırmaktadır. Bu sebeple düzenli devam edilemeyen terapi süreçlerinin verimi düzenli devam edilen terapi süreçlerine göre oldukça düşüktür. Bireyler mutlaka bu ve bu gibi parametreleri göz önünde bulundurmalıdır.
Evlilik Terapisi ile İlgili Videolarımız
Podcast: Çift ve Evlilik Terapisi
Reddedilme Hüsranı Evrimsel Olarak Eş Seçimlerimiz Hipergami Ve Hipogami
Evlilik ve ilişkilerde psikolojik danışma ve terapi;
Size uygun profesyonel ve yetkin bir uzman psikolog ile güvenli bir ortamda, kendinizi daha iyi tanımanıza, duygu ve düşüncelerinizi ifade etmenize,
çözüm yolları bulmanıza ve kişisel gelişiminize katkı sağladığı gibi hayatınızda karşılaştığınız zorluklarla baş etmenizi sağlar.
YARDIMA İHTİYACINIZ MI VAR?
Daha anlamlı bir hayat yaşamak ve tüm zorlukların üstesinden gelmek istiyorsanız randevu alabilir veya ücretsiz ön görüşme talep edebilirsiniz.
Evlilik yaşantısı ve ilişki heyecan ve mutluluk doludur ama aynı zamanda üzücü stresli ve yıkıcı olabilir. Düzeltebiliriz!