6. MOTOR SİSTEMİ
Motor sistem; kaslarımıza hükmedebilen zihinsel becerilerin bir arada kullanılması olarak tanımlanabilir. Yazı yazmak, basketbol oynamak, hediye paketlemek, çatal-bıçak kullanmak, bisiklete binmek, dans etmek, örgü örmek vb işler motor sistem kapsamındadır. Bu işleri başarabilmemiz için zihnimizin kaslarımıza doğru ve zamanında komutlar vererek, koordineli birçok hareketi eşzamanlı olarak yapabiliyor olması gerekir. Motor sistemini iki ana başlık altında incelemek mümkündür:
1. İnce Motor: İnce motor beceri, elde ve parmaklarda bulunan küçük kasların çalışmasıyla gerçekleşen hareketlerimizi yönetir. Beynimiz ve parmak uçlarımız arasında doğru, hızlı ve eşzamanlı (koordineli) bir bağlantı gerçekleştirebiliyorsak, ince motor becerilerimiz iyi çalışıyordur. Pirinç ayıklama, dikiş dikme, makas kullanma, yazı yazma, düğme ilikleme, ayakkabı bağlama gibi faaliyetler ince motor becerilerle doğrudan bağlantılıdır. İnce motor becerilerde “el-göz koordinasyonu” olarak adlandırılan, el hareketlerinin gözler tarafından iyi izlenmesi de önemlidir.
Ailelere Öneriler:
-
Çocuğunuz evde mutfak işlerinize yardım edebilir. Ekmek veya limon kesmek, tabak dizmek, bezelye, barbunya ayıklamak, hamur yapmak vs.
-
Origami (kağıt katlama sanatı) yaptırabilirsiniz.
-
Birlikte mikado oyunu oynayabilirsiniz.
-
Çocuğunuz yazı yazarken sıkıntı yaşıyorsa, önce “en rahat ettiği” kalem tutma şeklini bulmayla işe başlayarak ona sabırla güzel yazı çalışmaları yaptırabilirsiniz.
2) Kaba Motor: Kaba motor beceri, geniş kas faaliyetlerini içerir. Vücuttaki büyük kas gruplarını aynı anda uyumlu bir şekilde kullanarak bir topu tutabilir, bisiklete binip pedal çevirebilir, fiziksel bir egzersizi yapabilir veya dans edebiliriz. Spor başarısı, hareketlerdeki zarafet kaba motor becerilerle doğrudan bağlantılıdır. Bazı kaba motor faaliyetlerinde (Örn: pek çok top oyununda) “göz koordinasyonu” olarak adlandırılan, yapılan hareketin gözler tarafından iyi izlenmesi de önemlidir.
Ailelere Öneriler:
-
Çocuğunuzu ona uygun vurmalı bir müzik aleti çalmasına yönlendirmeniz kaba motor gelişimine katkı sağlayabilir.
-
Kaba motor işlevlerinin gelişmesi için çok miktarda fiziksel egzersiz yapmak gerekebilir. Çocuğunuz fiziksel egzersizlerde çok zorlanmıyorsa, bu çalışmaları sadece onun ve sizin olduğunuz ortamlarda yaparsanız, çocuk kendini etraftakilere karşı mahcup hissetmeyecektir.
-
Çocuk topu yakalamada, koşmada ya da dengesini kurmada zorluk çekse de mutlaka nispeten daha iyi olduğu bedensel bir hareket alanı vardır. Böyle bir alan belirlenebilirse o alana yönlendirilmelidir. Başardıkça daha çok azim gösterecek ve fiziksel aktivitelerden zevk alınabileceğini görecektir.
Kaynak : Şimşek, R. “Dikkat Eksikliği Tedavisinde Yeni Yaklaşımlar”, 2014, İstanbul